کارتن دایکاتی و قالب سازی

از امتیازات کاغذ، انعطاف پذیری و امکان برش آسان می باشد و برای خلق یک بسته بندی خلاقانه و جذاب از کارتن های طرح مهندسی یا کارتن دایکاتی بهره می برند که از این دو خاصیت کاغذ نهایت استفاده را برای ایجاد جلب توجه مخاطب می برند.

کارتن دایکاتی
کارتن با شکل هندسی خاص

برش ورق کارتن و مقوا بوسیله دستگاه را، دایکات می گویند. از امتیازات بسته بندی سلولزی (کارتن و جعبه) امکان ایجاد طرح های هندسی متنوع و خلاقانه است. این مهم به خاطر امکان برش آسان ورق کارتن و مقوا مهیا می گردد. ایجاد طرح های باور نکردنی بروی بسته بندیهای کاغذی می تواند شما را شگفت زاده کند.  برش زنی و طرح زنی بر طیف وسیعی از کارها را پوشش میدهد .

ghaleb

این امکان یعنی تنوع در خلق جعبه های گوناگون و در اشکال مختلف باعث شده تا سازمان جهانی بسته بندی در راستای تشویق و توسعه فن آوری در صنعت بسته بندی از سال 1970 اقدام به برگزاری مسابقاتی برای انتخاب بهترین نوع بسته بندی نموده و هر سال به برندگان این مسابقات جوایزی اهدا می کند. این سازمان طرح ها و اشکالی را که هر سال در مسابقات برنده میشود را در سایت worldstar معرفی و به نمایش می گذارد تا باعث شکوفائی روز افزون و خلاقاته این صنعت گردد.

ورق کارتن و مقوا از بهترین مصالح برای ایجاد جعبه و کارتن های متنوع بشمار می روند. برای برش از دستگاه های مختلفی بهره برده میشود که به طور اختصار به برخی از آنها می پردازیم.

لترپرس : مناسب برای جعبه های مقوائی و با گرماژ کمتر 400 گرم

دایکات پینگ پنکی: مناسب برای کارتن سازی با تیراژ کم

دایکات فکی: مناسب برای کارتن و جعبه  با گرماژ بالاتر از 400 گرم و برای تیراژهای کم و متوسط

دایکات روتاری و بوبس : این دو دستگاه با سرعت اجرای بالا برای کارهای با تیراژ بالا مناسب هستند.

قالب دایکات

برای ایجاد برش و به اصطلاح انجام دایکات نیاز به قالب داریم که از تیغه های کار شده بر روی سطوح چوبی ساخته میشود و تیغه ها عمل برش را انجام خواهند داد.

قالب تخت دایکات

قالب تمام دستگاهها به جز روتاری بصورت تیغه های فلزی کار شده بر روی چوب تخت وصاف چوب می باشد. به عبارتی طرح کارتن یا جعبه از روی تخته چوبی برداشته و جای آنرا با تیغه  های فلزی  مخصوص جاگذاری می کنند. در قالب روتاری از همان تیغه های دیگر قالبها بهر می برند با این تفاوت که سطح چوبی که تیغه ها بر روی آن قرار میگیرد در قالب روتاری بصورت تخته چوب صاف نیست و چوب آن شکل منحنی و نیم دایره را دارد.

قالب روتاری

در روش های صنعتی برای برش طرح های پیچیده بر روی مقوا، یا ورق کارتن از قالب و دستگاه های گفته شده استفاده می شود. ولی برای ساخت کارهای نمونه و در تیراژ  محدود می توان از دستگاه برش لیزر استفاده کرد. برای استفاده از قالب علاوه بر زمان قابل توجهی که صرف طراحی و ساخت قالب می شود به خاطر قیمت بالای قالب، برش تعداد محدودی ورق كارتن یا مقوا به صرفه نمی باشد. اما دستگاه‌های لیزر توانایی برش هر گونه كاغذ و مقوا را با ظرافت بالا دارد و به خاطر سهولت در برش، امكان تولید تعداد محدود وجود خواهد داشت ولی مطمئنا برای کارهای تیراژ دار صرفه اقتصادی ندارند.

 قالب سازی برای ساخت کارتن و جعبه

امروزه تمامی محصولات، بسته ‌بندی و کاور‌های مخصوص به خود دارند. تقریبا هیچ محصولی وجود ندارد که بدون بسته بندی در بازار عرضه شود. بسته‌ بندی و اهمیت آن درزندگی روزمره بر کسی پوشیده نیست، بطور خلاصه بسته بندی، ترکیبی از تکنولوژی و هنر برای توزیع  و حفاظت از یک محصول می باشد. اگر کارتن یا جعبه را پوشش و لباس کالا بدانیم طرح گسترده آن حکم الگوی خیاط و قالب، نقش قیچی خیاط را ایفا می کند. عموما کارتن و جعبه برای یک محصول، با تعداد زیادی تولید می شود و اینجاست که برای افزایش سرعت ساخت کارتن نیاز به یک قالب با یک الگوی ثابت محسوس خواهد بود.

طراحی بسته بندی یکی از نکات اولیه و مهم در روند و بهبود کسب و کار تولیدیها می‌باشد. به همین دلیل دو جنبه کاربردی بودن یعنی داشتن ویژگی های لازم برای حفاظت ازآسیب دیدگی محصول و سهولت درحمل و انبار داری آن و از طرفی ایجاد توجه در مخاطب و بازار هدف، حائز اهمیت است.

جنبه ایجاد جذابیت علاوه بر ساختار هندسی شکیل پای طرح گرافیکی و چاپ نیز به میان خواهد آمد که موضوع مبحث ما نبوده و در صورت علاقه در این خصوص پیشنهاد میکنیم مقاله (طرح گرافیکی جعبه و کارتن) را مطالعه نمائید. البته لازم به ذکر است که منظور ما ارائه کالای بی کیفیت در بسته بندی شکیل نیست و مبارزه با مسئله دامپینگ یعنی ارائه محصول بی‌کیفیت در بسته بندی جذاب و فریبنده ضروری خواهد بود، چرا که علاوه بر اینکه تقلب محسوب میشود، باعث بدبین شدن مصرف کننده نسبت به نام تجاری و حتی کشور تولید کننده می شود.

هرچند وضعیت بسته بندی در ایران رو به بهبودی است ولی این صنعت در ایران عملکرد قابل قبولی ندارد و هنوز خیلی از محصولات بصورت عمده عرضه می شوند. این در حالی است که با ارائه یک بسته بندی مناسب بهروری بیشتری را از تولید می توان حاصل کرد. لازم به ذکر است ضعف صنعت بسته بندی در ایران به خاطر نبود دانش و یا تجهیزات وتکنولوژی نیست و شاید مهمترین دلیل، دیدگاه تولید کنندگان است که به عرضه محصولات خود به روش سنتی عادت کرده اند.

ملزومات ساخت قالب مخصوص جعبه و کارتن

تخت چند لایه

زمینه و پایه اصلی قالب از چند لایه چوب به هم چسبیده ساخته میشود و دیگر اجزا قالب مانند تیغه، اسفنج، سنبه و غیره بر روی آن قرار میگیرد. تخته چند لایه که نگهدارنده سایر اجزا قالب است باید از نوعی چوب مخصوص و چند لایه باشد که عموما چهار لایه و بیشتر خواهد بود. چون قالب برای اعمال برش در دستگاه دایکات یا لترپرس تحت فشار مستمر میباشد بنابراین بایداز استحکام بالایی برخوردار باشد.

تیغه ها

بعد از زمینه چوبی، وظیفه اصلی قالب را تیغه ها به عهده دارند و در دو گروه تیغه برش و تیغه اعمال “خط تا” قابل تفکیک می باشند. تیغه برش، اضافه های مقوا یا صفحات کارتن را جدا می کند ولی تیغه “خط تا” فقط باید فشار معین و محدودی را به صفحات مقوا و ورق کارتن وارد کند تا اثر تیغه بر روی صفحات معلوم باشد ولی عمل برش اتفاق نیفتد تا هنگام مونتاژ در خم شدن آن ( تا شدن آن) کمک کند. انواع تیغ مخصوص برش برای قالب روتاری وتخت که تیغه های دو پوند و سه پوند و چهار پوند به ارتفاع 23.8-30-32-50. و تیغه مخصوص خط تا که در دو نوع، دو پوند و سه پوند وجود دارد. تیغ مخصوص پرفراژ و ایجاد کنگره نیزاز دیگر تیغه هایمورد استفاده در ساخت قالب می باشد.

از دیگر اجزا قالب، سنبه ماتریس است که برای   خراشیدن صفحات مورد استفاده قرار می گیرد و برای آماده کردن سطوحی که قرار است در زمان مونتاژ جعبه یا کارتن بوسیله چسب متصل شوند اجرا می گردد (این کار را آماده سازی لب چسب می گویند). پانچ که برای ایجاد نشان یا سوراخ کاربرد دارد در دو نوع فنر دار و تو پر و از نمره یک به بالا عرضه میشود. و در نهایت اسفنج که در ابعاد مختلف طبق سفارش مشتری از ا میلیمتر تا 32 میلیمتر در تهیه قالب استفاده میشود.
برای ساخت قالب نیاز به طرح گسترده جعبه وجود دارد که در اصل نقشه ای برای ساخت جعبه محسوب میشود. در نقشه طرح تیغ های برش و تیغ خط تا و محل یا محل های چسب زنی مشخص شده است. طرح گسترده جعبه یا کارتن مانند نقشه یک ساختمان، تمام جزییات را باید مشخص کند. قبل از تولید نهائی به کمک نرم افزارهای سه بعدی و تخصصی این صنعت، می توان همه مراحل و نتیجه نهایی را بصورت مجازی مشاهده کرد و پس از بررسی و رفع اشکالات احتمالی، تولید نهایی را انجام داد.

دو روش برای ساخت قالب

روش اول

روش سنتی یا دستی که در آن ابتدا نقشه (طرح گسترده جعبه) را چاپ و بر روی تخته مخصوص میچسبانند و سپس با استفاده از اره مویی اقدام به برش خطوط مشخص بر روی نقشه می کنند این خطوط مربوط به محل قرار گرفتن تیغه ها می باشد. این روش بسیار وقت گیر و احتمال وقوع خطا بیشتر خواهد بود.

روش دوم

روش  برش لیزر که هم اکنون در تمام دنیا استفاده می شود و سرعت و دقت بسیار بالائی دارد. نقشه یا طرح گسترده توسط کامپیوتر به دستگاه لیزر فرمان برش خطوط را می دهد با این روش می‌توانیم به گوشه ها و خم هایی دست پیدا کنیم که با روش دستی امکانپذیر نیست. حال پس از برش و آماده سازی تخته باید تیغه ها نیز طبق نقشه ها آماده شوند. این تیغه ها به صورت رول در بازار عرضه میشود که باید نسبت به نیاز، برش و خم زده شوند و در محل خود روی تخته قرار گیرند. خم و برش تیغه ها هم به دو روش سنتی و ماشینی امکانپذیر می باشد.
با پیشرفت صنعت، دستگاه هایی ساخته شده اند که فقط کافی است نقشه مربوط به طرح را به صورت دیجیتالی (کامپیوتری) به دستگاه وارد کنیم تا برش ها و خم های لازم را با دقت بسیار بالا تولید کنند. در روش دستی، برش و خم کردن این تیغه ها با ابزار های معمولی انجام میشود که زمان زیادی را می طلبید و هم دقت و ظرافت لازم را ندارند.

 نکته 1 : در هر دو روش تولید دستی یا لیزری مرحله نهایی یعنی جاسازی و قرار دادن تیغه ها در شیارهای ایجاد شده بر روی تخته باید دستی انجام شود.

نکته 2 : پس از تیغ و برش صفحات باید بخشهای اضافی جدا شود که به این عمل پوشال گیری می گویند. این کار بصورت دستی و هم بصورت اتومات و ماشینی انجام می شود. گاهی برای اینکه در دستگاههای پوشال گیر اتومات این عمل راحتر انجام شود از برش و تیغه های اضافه تر از طرح اصلی استفاده میشود.

نکته 3: طرح گسترده باید معکوس بصورت که در آینه مشاهد میشود (میرور) بر روی تحته اجرا گردد.


منتشر شده

در

توسط

برچسب‌ها:

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *